'De loop der tijd' is een boek en gelijknamige film van Jikke de Gruijter. Het boek is ontworpen door Marit Kramer en de typografie is gemaakt door Jelle Koper.
Jikke de Gruijter: "Door mijn verhaal nu te vertellen via de film en het gelijknamige boek 'De Loop der Tijd' wil ik een platform creëren om ouders en kinderen te laten zien dat het belangrijk is om te praten over de veranderingen die binnen een gezin kunnen plaatsvinden, al is dat nog zo moeilijk. Ik zoek hiermee naar een manier om als ervaringsdeskundige en kunstenaar een rol te vinden binnen zorg- en onderwijsinstellingen."
Bijdrage Irma Kops, begeleider bij rouw en afscheid www.kindertherapie-veerkacht.nl:
Epiloog
Jikke was 7 jaar toen haar vader na een operatie aan zijn rug niet meer kon lopen. Voor haar was dit een gebeurtenis met grote gevolgen. Een shock voor het héle gezin! Jikke zag haar vader ‘Meer dan honderd nachtjes!’ niet.
Het onrecht dat het haar overkomen is, haar vader en haar familie. Herinneringen die pijn doen. Die telkens verwijzen naar wat er niet meer is, verdwijnen ver naar de achtergrond. Herinneringen die betekenis geven aan de band die er was en nog steeds is ondanks de beperking.
Na verlies is er een periode van rouw nodig. Rouw omvat een reeks van reacties en gevoelens die kunnen optreden na een verlies. Zowel voor volwassenen als voor kinderen is het proces van rouwen heel belangrijk. Zonder rouwen kunnen we niet goed verder.
Rouw is niet alleen droefheid en depressie. Ook angst, agressie, schuld, machteloosheid, verwarring en opluchting zijn mogelijk. De gedachten aan het verlies wisselen zich af met het zichzelf ervan afsluiten, er bewust niet aan denken. Gevoelens van plezier en verdriet kunnen elkaar snel afwisselen. Dit betekent niet dat zij niet geraakt zijn. Er is tijd voor nodig.
Rouwreacties van kinderen komen soms pas enkele weken of maanden later. Omdat kinderen voor hun verzorging afhankelijk zijn van hun omgeving is het belangrijk dat er in ieder geval veiligheid en continuïteit aanwezig is. Soms ook laten kinderen hun verdriet niet zien om niet voor “klein” aangezien te worden. Een kind kan zo geschrokken zijn dat het zich terugtrekt en een terugval maakt in de ontwikkeling. Kinderen voelen zich snel verantwoordelijk voor hun ouders. Voelen haarfijn aan als ze tot last zijn en kunnen zich hier aan aanpassen. Houden hun verdriet binnen of kunnen buikpijn, hoofdpijn of andere lichamelijke pijnen krijgen.
Als ouder ben je de eerste die signalen kan opvangen. Het is confronterend om kinderen met pijn en verdriet te zien. Ze te volgen en serieus nemen. Als jij jouw verdriet, woede, angst of onmacht kan tonen krijgen de kinderen de boodschap binnen, dat zij dit ook kunnen. Kinderen weten vaak zelf goed wat hen helpt of juist niet. Ouderen kunnen kinderen helpen door te proberen de gevoelens van de kinderen onder woorden te brengen. Door te zeggen wat je waarneemt en te vragen of dit klopt. Bv. :”Je kijkt sip, voel je jezelf verdrietig ?” of “Wil je me vertellen wat je dwarszit”? Kinderen uitnodigen, zodat er een gesprek kan ontstaan. Spel en creatieve uitingen kunnen helpen aan hun gevoelens ruimte te geven.
Directe reacties bij de rouwende adolescent kunnen zijn: ontreddering, opstandigheid, terugtrekken in zichzelf, niet accepteren van enige bemoeienis. Indirecte reacties kunnen zijn: spijbelen, risicovol gedrag, drugsgebruik enzovoort. jongeren nemen soms teveel verantwoordelijkheid in het gezin. Omdat je kwetsbaarder bent, is het niet gemakkelijk om over gevoelens te praten. Bovendien zullen maar weinig leeftijdgenoten deze gevoelens uit ervaring kunnen herkennen. Het is van belang één of meerdere vertrouwde contacten te hebben of te zoeken om bij terecht te kunnen als het moeilijk is. Schrijven, chatten, mailen, sporten, praten en muziek luisteren zijn ook manieren voor veel jongeren om zich te uiten.
Voor ouders is het goed te weten wat ze kunnen verwachten, zodat ze de reacties van hun kinderen niet persoonlijk op vatten en hierdoor met begrip naar hun kunnen luisteren en emoties gedeeld kunnen worden. Te weten dat ze niet de enige zijn, er meer mensen zijn in soortgelijke situaties. Ondersteuning en informatie kunnen vinden over de nieuwe situatie die is ontstaan en de reacties die hier op kunnen volgen.
Jikke haar vader wilde sterk zijn en vooral ‘gewoon’ verder gaan. Hij liet zijn verdriet maar moeilijk zien. Jikke heeft het nooit goed kunnen delen en is dit project haar manier om het te kunnen delen. 16 jaar later!
Bedankt Jikke dat je jouw verhaal met mij wilde delen. Dat ik erbij mocht zijn dat je op jouw manier aan de wereld om je heen kon laten zien, wat er zo lang bij jou van binnen heeft gezeten, gevoeld en gedaan. Met veel eigen Wijsheid, kunst en kunnen, verdwenen onzekerheden en vraagtekens als sneeuw voor de zon. Een presentatie met veel plezier, humor en gezelligheid. Ik heb met trots een bijdrage geleverd aan dit bijzondere project.
Het boek is niet meer te bestellen